zemin sıvılaşması deneyi
malzemeler
- Kum
- Şeffaf plastik ya da cam kap
- Kavanoz
- Ahşap çöp şiş
yapilis
Cam kabın yarısına kadar kum koyalım. Kumun üzerine kumu nemli hale getirecek miktarda yavaşça su dökelim. (Eklediğimiz su kumun üstüne çıkmamalı eğer yüzeyde su görünüyorsa bir miktar daha kum ekleyebiliriz.) 5-6 adet çöp şişi aralarında 2cm-3cm mesafe bırakacak şekilde masanın üzerine yerleştirelim. İçinde kum-su olan karışımı olan kabı çöp şişlerin üzerine yerleştirelim. Kumun üzerine içi kumla dolu bir kavanoz koyalım. Kabı yavaş hareketlerle sallayalım.
SONUÇ
Başlangıçta kumun görüntüsü nemliyken, kap sallandıkça suyun kumun üzerine çıktığını gördük. Aynı zamanda kavanozun kısmen kuma battığını da gözlemledik. Kum küçük taneciklerden oluşur. Bu tanecikler arasında hava boşlukları bulunur. Kumu suya doygun hâle getirdiğimizde kum tanecikleri arasındaki bu hava boşlukları su ile dolar. Kabı sallamaya başladığımızda kum tanecikleri sıkılaşmaya çalışır. Bu sırada taneciklerin arasında bulunan suyun basıncı artar. Artan su basıncı, taneciklerin arasındaki sürtünme kuvvetinin azalmasına ve taneciklerin suyun içinde serbestçe hareket etmesine neden olur. Böylece kum taneciklerinin oluşturduğu zemin dayanıklılığını kaybeder ve sıvı gibi davranmaya başlar. Kum taneciklerinin dayanıklılığı azaldığı içinde su yüzeye çıkar.